Baştan söyleyeyim ben bir WordPress yazılımcı değilim, +15 yıldır içinde bulunduğum farklı sektörlerde web sitelerinde aktif olarak WordPress kullanıyorum. WordPress.org ve WordPress.com resmi sitelerde yayınlanan en son yenilikleri, güncellemeri deneyip test etmeye çalışıyorum. Yabancı ve yerli, WordPress kaynaklarında(wpbeginner vb) WordPress ile ilgili geliştirme, yenilik, ürün(tema, eklenti) ne varsa bülten ve bildirimlerle takip edip kullanmaya çalışıyorum. Tüm bu istatistikler, rakamlar, WordPress raporları, WordPress uzman görüşleri, insight okumaları ve kullanıcı deneyiminden elde ettiğim öngörülere bakarak şahsi bir değerlendirme yapacağım. Katılmadıklarınız olursa yorumlarda görüşmek üzere.
SMF’den Mambo’ya Joomla’dan 2009’da WordPress’e başladığımdan beri 15 yıllık süreçte WordPress ile ilgili öğrendiğim en önemli 3 şey
- Sürekli merak edip yeni şeyler öğretiyor, öğrendikçe yeni ufuklar, iş imkanları, ek gelir kapıları açıyor, bu sayede ufak-tefek ek kazanç elde eden onlarca öğrenci içerik üreticisi, tasarımcı, geliştirici var. Öğrenmezsen zaten bir süre sonra ekosistemde son kullandığın sürümde sistem dışı kalıyorsun
- Sürekli gelişen, güncellenen(geçmiş sürümlerinden bugüne) birbirine yardımcı olan inanılmaz devasa bir topluluğu(geliştiriciler,tasarımcılar,kullanıcılar,şirketler) ve ekosistemi var
- Kolay, basit ve sürdürülebilir yapısı (gerektiğinde sadece yazmak gerekirse bir blog gerektiğinde işletme sitesi açmak veya gerekirse nefisyemektarifileri,wpbeginner gibi milyonlarca ziyaretçiyi taşıyabilecek şirkete scale edilebilmesi)
Sizlere daha önce WordPress WP Drama yazımızda WordPress (CEO’su Matt Mullenweg), Automattic ve Popüler hosting şirketi WP Engine arasında yaşanan ve WordPress ekosistemini adeta ikiye bölen tartışmadan detaylı olarak bahsetmiştim. 20 yıldır ilk kez WordPress bu kadar büyük bir krizle karşı karşıya kaldı. Gün geçtikçe daha fazla alternatifi aranıyor veya fork proje fikirleri ortaya çıkıyor.
WordPress Neden Bu Kadar Güçlü?
Burada hepimizin bildiği tüm web sitelerinin %43’üne Tüm CMS(İçerik Yönetim Sistemi, blog vs) içinde %65’ine güç verdiğinden (100 siteden 65’i) her gün 500-1.000 arası WordPress site kurulduğundan, en yakın rakipleri Shopify ve Wix’te günlük 60-80 arasında olduğundan, 60.000 den fazla eklenti, yüzbinlerce temadan, dünyanın en çok ziyaret edilen 10.000 sitesi tarafından kullandığından veya 82 milyondan fazla WordPress sitesi bulunduğu gibi genel olarak bildiğiniz WordPress’in buzdağının üstünde görünen gücünden çok altına, işin mutfağına girerek daha derinlemesine bir analiz yapmaya çalışacağım.
Peki WordPress ile rekabet edebilecek Open Source bir CMS Çıkabilir mi?
Evet çıkabilir, gayet normal. Ancak zor ve sancılı bir süreç olacaktır. 20 yılda web’in yarısına ulaşacak basic, kolay birşey yapmak da değil sorun, peki neler var?
1. Temel rekabetteki zorluklar (support, reviews, comment, update, bug, test, development)
WP bir buzdağı gibidir, görünürde kurulumu yaptığımız core software, resmi plugin ve temaların bulunduğu WordPress.org, dan ibaret görünse de tüm bu pluginlerin açıklamalarının, incelemelerinin, yorumların en önemlisi de kullananların soru-cevap yaptığı teknik destek aldığı ve sonraki sürümler için update, bug, test, geliştirmelere yardımcı olan forum alanı var. Örnek: https://wordpress.org/support/plugin/wordpress-seo/ Burada geliştiriciler hem yazılımı kullananlardan tüm feedbackleri (testler, inceleme ve yorumları) alabiliyor hemde sorunlarla ilgili etkileşime girip teknik destek, güncellemeler, bugfixes ve geliştirmeleri son yenilikleri duyurabiliyor. WordPress özel kılan sadece bunlar değil. Benzer sistemler drupal, wix, framer, webflow gibi alternatiflerde de var. Bunun dışında
2. Ticari olarak rekabette zorluklar(Pazaryeri, Freelancer Platformlar, Bireysel, Kurumsal İşler, Hostingler) işbirlikleri
WordPress üzerinde iş modeli kurmuş, yatırım almış, plugin,tema işi yapan pazaryerleri(envato, themeforest), WordPress freelancerlar çalışanlar ile işverenleri buluşturan platformlar(codeable vb) developerlar, WordPress hosting firmaları, tasarım, dijital pazarlama ajansları, içerik üreticileri(wpbeginner vb) var. Sadece Elementor, Yoast, Yithemes, Jetpack, RankMath, Woo, WP Rocket, WPBeginner,OptinMonster, WPForms, MonsterInsights, All in One SEO, SeedProd, WP Mails SMTP, All-in-One WP Migration, Wordfence Security, Divi, vb. milyon$ değerlemelere ulaşmış veya satın alınmış ürün ve şirketler var.
WordPress’in kendisine, tema ve plugin ekosistemine bağlı bireysel ve kurumsal topluluklar, geliştiriciler, ajanslar, kullanıcılar onların blog, forum ve sosyal medyada ürettiği binlerce WordPress eğitimi, hataları, çözümleri destek konusunda üretilen materyaller, kaynak, videolar, soru-cevap forumu var. Şöyle düşünün yukarıda bahsettiğimiz yüzbinlerce üyesi milyonlarca konuda birbirine destek olan Resmi WordPress.org topluluğua var ayrıca özel, bireysel, şirket olarak oluşturulan yüzlerce Plugin, Tema toplulukları alt niş gruplar var. Buralarda herkes birbirine yardım ediyor.
Kullanıcılar, topluluk kendi kendine ücretsiz kaynak sitelerinde (forum, blog, destek) veya videolarla sorunlarını çözüyor ve birlikte işlerin sürdürülebilirliğini sağlıyorlar. Ekosistemi en güçlü kılan unsurlardan bir diğeri de bunlar.
https://www.facebook.com/groups/topwordpressexperts/
https://www.facebook.com/groups/1049597849079072/
https://www.facebook.com/groups/Elementors/
https://www.facebook.com/groups/yoast/
3. WordPress Kullanıcıları, Blog Sitesi Okurları Son Kullanıcı WordPress Alışkanlıkları
Buraya kadar olanlar işin kısmen mutfak tarafında zorlanacağı başlıklar. Kullanıcı olarak çoğumuzun kullandığı, yazılar okuduğu blog içerik yazdığı WordPress ile oluşturulmuş milyonlarca blog sitesi var. (Techcrunch, Time, NYTimes, Harvard Universitesi, TedX, Spotify, Playstation, ShiftDelete.net, Sozcu, Nefis Yemek Tarifleri, Turk.net, Pubg, Toyota, Mercedes, WaltDisney, Unicef, Listelist, TDK vb. milyonlarca blog)Bunlardan herhangi biri sizin siteniz, blogunuz da olabilir. WordPress’in kullanırken, okurken, içerik üretirken veya yorum, inceleme yaparken klasikleşen kolay kullanımı, basitliği ve alışkanlıklar da alternatif CMS’in işini zorlaştıracaktır.
4. Open Source Projelerin Zorlukları
WP forku veya yeni CMS core software yukarıdaki zorlukların dışında en önemli sorunlarından biri de Açık Kaynağa asgari katkı yapan yapanla büyük katkıda bulunanlar, geliştirenler arasındaki dengesizlik Open Source projenin hakları, vakıf, hukuki, ticari, marka hakları vb. durumlar da CMS’lerin karşılaşacağı zorluklardan. WordPress krizi ve Açık Kaynak Projeler için Sürdürülebilirlik yazımızda bu konulara değindik.
Dipnot: Burada değinmediğim zorluklar geliştirme, development tarafıyla ilgili kısımlar kaldı. WordPress.org core geliştirme, kodlama ve GitHub’da WordPress ile ilgili neler yapıldığı. Onunla ilgili istatistikler gelince 5.madde olarak onları da yazıya ekleyeceğim.
Özetle WordPress’e rakip olmak demek sadece onu forklamak veya gerçekten sorunları çözen bir CMS üretmekten ötelere gitmelidir. Geniş bir bakış açısına, birbirine sürekli yardım eden tutkuyla bağlı topluluğa, uzun soluklu bir projeye çok güçlü dayanabilecek iş ortaklarına ve bağışçılara sahip olmalıdır. Çünkü bunları ve yukarıda saydığımız 4 maddeyi gerçekleştirmek plansız, projesiz bir girişimle kısa vadede kolay değil. $100 milyarlık şirketler alternatif çıkarabilir diyenler oldu aramızda. Para da tek başına yeterli değil. Zira yukarıda dediğim gibi
Kullanımı kolay, basit kullanışlı, pratik herkesin anlayabileceği şekilde tasarlanmış ve 20 yıldır klasik haline gelmiş yazılımdan bahsediyoruz, gerektiğinde sadece yazma/blog aracı (neil patel blog) olabilen gerekirse bir haber sitesi (sözcü) veya gelişmiş bir işletme sitesine (nefisyemektarifileri,wpbeginner) dönüşüp milyonlarca ziyaretçiyi taşıyabilecek şirkete scale edilebilen bir yapıdan bahsediyoruz.
Bu nedenle sadece WP Engine, ACF, CloudFlare, Shopify vb şirketlerin işin içinde olması yetmez. WordPress, Drupal vb. ekosistemlerde yer almış “Open Source”a inanan topluluk kültüründen gelen WordPress’i tanıyan güçlü ve zayıf yönlerini bilen benzer bir ekibin planlı, programlı bir şekilde çalışmasıyla iyi bir proje çıkabilir. Örneğin Elementor, WordPress’i klasik editörden ve eski sürümlerinden beri çok iyi biliyor. Sayfa oluşturucu, plugin, tema, hosting, topluluk, etkinlik, pazarlama tarafında bence işin mutfağından gelip uçtan uca en iyi ürün çıkarabilecek kapasiteye sahip ürün ve şirketlerden biri. Bakalım bunu yapabilecek girişimciler çıkacak mı?
Şu anda WordPress’te yaşananlardan rahatsız olan ciddi sayısıda şirket, geliştirici, testçi, kullanıcı, topluluk üyesi var. Böyle bir ortamda birçoğunu projeye dahil edebilmek gibi rüzgarı arkasına alma imkanı da doğdu. WordPress’in WP Engine ile yaşadığı WP Drama Krizi’ni buradan okuyabilirsiniz. WordPress krizi için çözüm önerilerimize buradan Open Source CMS’lerin problemleri ile ilgili makalemize de buradan göz atabilirsiniz.
WordPress’e Rakip Çıkar mı?
Şahsi olarak böyle bir rakibin çıkmasını isterim. Zira hem WordPress kendini rakibi olduğu için daha çok geliştirir. Hemde benzer bir alternatifin olması CMS ekosistemi için önemli bir zenginlik. Yüzbinlerce ürün satan tema sahipleri, milyondan fazla indirilen plugin üreticileri ve Dünya’nın en büyük ajansları henüz bu tartışmaya dahil olmadı ve sessizler. Bu arada WordPress Alternatifleri içeriğimizde saydığımız Drupal, ClassicPress, Framer, Webflow, Grav, Ghost, Statamic, Sanity, Contentful, Typo3, Wagtail, Wix, Tilda, Jimdo, Substack gibi ciddi olabilecek potansiyel rakiplerde var. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
