WordPress’in geleceği ile ilgili düşüncelerimi burada uzun uzun yazdım. Bugün geliştiricilerin ve WordPress kullanıcılarının rahatsız olduğu WordPress ekosisteminde gördüğüm sorunlardan bahsedeceğim.
1.Eklenti ile Core arasındaki ince çizgi
Katie’nin yaşadığı durumu yaşayan birçok WordPress developer var. WordPress’i bugünlere getiren güçlerden biri de 3.parti eklenti üreten geliştiricilerin kendi iş modeli ve para kazanma sistemini oluşturabilmesidir. Ancak Core’da yaşanan değişim eklenen özelliklerle eklentiler arasında kalan geliştiricileri alternatif aramaya itiyor. WordPress sürdürülebilirliği için bu çizgi önemli.
işte WordPress'in çözmesi gereken problemler bunlar core ile eklentiler arasındaki sınırlar, geliştiricinin onca emek verip geliştirdiği 2 WooCommerce plugini yılda $163k kazandırıyorken core'a eklenen 1 değişiklikle kaybolacak olması WordPress in sürdürülebilirliğine zarar… https://t.co/bAgfVR1rMl
— Ahmet Akdel (@ahmetakdel) December 19, 2024
2.Core’a Gelen Yenilik ve Özellikler
Geçtiğimiz yıllarda WordPress’e çekirdeğine gelen yenilikler (bazıları sosyal medya, yapay zeka, modern web 3.0) için de olsa eskiden plugin/tema ile gelen özellikler “WordPress Çekirdeği” ile gelmeye başladı. Örnek: Gallery blok, Slider Block, include Lightbox functionality, Duotone Filters, and Footnotes, Marquee Block vb.
Bu özelliklerin “WordPress Çekirdek”e eklenmesi WordPress’in gelişen kimliği ve geleceği hakkında ciddi sorular ortaya çıkarıyor. Bu özellikler yukarıda övgüyle bahsettiğimiz WordPress’i WP yapan yalın ve modüler felsefeden çıkarmaya başladı. Her ne kadar gelişen, değişen, web, blog, sosyal medya ve yapay zeka çalışmaları, tasarım trendleri nedeniyle eklenen özellikler olsa da WordPress’in sade, basit, işlevsel ve esnek yapısına zarar vermesinden endişe ediliyor.
WordPress’i WordPress yapan her sürümle uyumlu olması ve geçmişe dönük istediğiniz zaman güncellenebilir olması demiştik. Yeni eklenen özelliklerde artan uyumluluk sorunları kullanıcıları, geliştiricileri ve ajansları bıktırabiliyor. Artan beyaz sayfa hataları, core install de yaşanan hata süreçleri bunlara örnek olabilir. Bu durum bloggerlar, içerik üreticileri, işletme sitelerinde hızlı bir şekilde yama yapma, yazılımcı veya WordPress uzmanı arayışına itti. Bazen güncelleme korkusuna bile yol açtı. Örnek olarak “Bazı Blok Editor Özellikleri, “Gutenberg eklemeleri” “Duotone Filtreler” “Marquee Block veya Slider Block” görsel olarak iyi olsalar da, tasarım ağırlıklı projelere odaklanan dar bir kitleye hizmet eder diğer WordPress kullanıcıları için olmazsa olmaz araçlar değildir.
WordPress yeni özellikler eklenmesi ne getiriyor neler götürüyor?
Gerçekten tüm WordPress sitelerin ihtiyacı olacak optimize, hız, basitlik sağlayacak modern web siteleriyle ile ilgili özelliklerden bahsetmiyorum. Yukarıdakine benzer özelliklerin eklenmesi sadece çekirdeği karmaşık hale getirmiyor aynı zamanda ekosistemi de bozuyor. Yıllardır, yukarıdaki ihtiyaçlar 3.parti eklenti üreten geliştiriciler, işletmeler, çözümler ve nihayetinde ürünler(eklenti-tema) ortaya çıkararak ekosistemi geliştirdi, genişletti. Buna benzer özellikleri dahil etmek WordPress’in ana omurgasını oluşturan hayat veren eklenti ve tema ekosistemine zarar verip tekelleşmesine yol açabilir. Plugin, tema geliştiricilerinin fırsatlarını yok edebilir. WordPress kullanlar için alternatif ürün/pazar ürün çeşitliğinin kaybolmasına yol açabilir. Ayrıca “Çekirdek” e gerçek anlamda ihtiyaç olup olmadığı ölçeklendirilip analiz edilmeden eklenen her yenilik, eklenen her blok veya özellik, WordPress’in gelecek projeleri için kalıcı bir sorumluluk sorunu haline gelebilir. Her sürümde güncellemeler, hata düzeltmeleri ve uyumluluk testleri gerektirir.
Geçmişe yönelik güncelleme ve sürekli değişen gelişen web standartları ile sürekli mücadele eden bir Open Source proje için bu büyük bir yük olabilir. Genişleyen çekirdek, bu devasa iş yükünü yönetmek için daha fazla katılımcı, tester yükünü arttırır. Katılımcı azalırsa sürdürülebilirlik, güncellemeler, yamalar, güvenlik, optimizasyon açısından devamlılık sıkıntıya girebilir. Bu yıllardır WordPress’in kullandığı katılımla birlikte geliştirme(opt-in development)(e.g. theme_supports) modelinden genel katılım olmadan(opt-out development) modeline yani giderek daha fazla tercih edilmeyen bir modele dönüşmektedir. Opt-in development ile çekirdek sade bir temel sağladı ve kullanıcılar eklentiler aracılığıyla WordPress işlevselliğini gerektiği(istediği) gibi özgürce kullanabildi, genişletebildi. Opt-out yaklaşımı ise evrensel olduğunu düşünerek belirli işlevleri varsayılan olarak çekirdekte bir araya getirir, kullanıcılara, ihtiyaçlarına uygun olmayan özellikleri devre dışı bıraktırmaz veya bu özelliklerle çalışma yükü getirir. Bizce yukarıda saydığımız Gallery blok, Slider Block, include Lightbox functionality, Duotone Filters, and Footnotes, Marquee Block vb. bunların yeri çekirdekte değil, eklenti ekosistemindedir. Bu konuyu WordPress’in Geleceği makalemizde tüm detaylarıyla konuştuk. Dilerseniz okuyabilirsiniz.
3.Block Editor ve Gutenberg’in Geleceği
WordPress Gutenberg nedir, WP Gutenberg’in özelliklerine detaylı değinmiştik. Gutenberg ilk ortaya çıktığı dönemde birçok sorunla birlikte geldi. Özellikle tasarım, düzgün çalışma (stabil) açısından ilk dönem kullanıcıları kendisinden soğuttu. Block Editor gelmeseydi klasik editörden geçişte büyük ihtimalle WordPress WP Drama dan çok daha büyük bir sorunla karşılacaktı. 10.yılı geride bırakırken hâlâ Guteberg projesi ve sürdürülebilirliği ile ilgili endişeler var. Bazı WordPress kullanıcıları “Keşke Elementor satın alıp core’a eklenseydi” yorumları bile yaptı. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Bence de Gutenberg birkaç yıl içinde genel sorunları halledip ux, ui tarafında iyi bir page builder haline gelmeli. Elementor ile rekabet etmek ve WordPress ekosisteminde var olması çok fazla seçeneği de yok gibi.
Bunca yıl Gutenberg üzerine çalışıp geldikleri noktada UX tarafı hâlâ bu kadar sıkıntılıyken hayır, ışık görmüyorum. UX ekibi değişirse, çok ciddi bir çalışma yapılırsa umut var.
— Barış Ünver (@BarisUnver) December 11, 2024
4. WordPress Açık Kaynak ve Sürdürülebilirlik
WordPress’in en önemli güçlerinden biri open source olması. Ancak bu güç beraberinde zaafiyeti de getiriyor. Web’in yarısına güç veren yapıyı güncellemek, testlerini yapmak, geliştirmek, katılımcı, geliştirici dengesi ve ayakta kalması önemli sorunlardan biri. Sizlere daha önce Dries’in Drupal’da Maker-Taker dengesiyle nasıl WordPress Open Source sorunlarına benzer problemleri çözdüğünden bahsetmiştim. Burada detaylarına girmeyeceğim. İsteyenler buradan inceleyebilir. Şimdilik gördüğümüz önemli problemler bunlar. Umarım kısa ve orta vadede bu problemler çözülür ve severek tüm Dünya’nın kullandığı WordPress gelecekte çok daha iyi bir CMS haline gelir. Sizin WordPress için gördüğünüz başka sorunları var mı?
